خواب خوش نفتی دولت در بودجه سال‌های اخیر/ فروش نفتی که محقق نمی‌شود
تاریخ انتشار: ۴ آذر ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۰۰۸۹۷۱۲
اقتصاد آنلاین – سیده زهرا محمودی؛ شاید وقتی نفت برای نخستین بار در خرداد ماه 1287 در مسجد سلیمان کشف شد، کسی فکر نمی‌کرد روزی یه یکی از مهم‌ترین منابع درآمدی بودجه دولت در کشور تبدیل شود؛ در سال‌های ابتدایی پس از کشف نفت، این ماده نقش آن چنانی در بودجه کشور نداشت؛ اما کم کم با افزایش تولید نفت، نقش آن در بودجه پر رنگ و پرنگ‌تر شد تا جایی که بخش زیادی از منابع تامین بودجه کشور را از آن خود کرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
نقش نفت در بودجه همیشه به یک اندازه نبوده و رویدادهایی همچون جنگ و تحریم‌ها در پر رنگ و کمرنگ شدن نقش آن در بودجه تاثیرگذار بوده است. در ابتدای دهه 50، تولید و صادرات نفت و در نهایت درآمدهای نفتی رشد بی‌سابقه‌ای داشت و در سال‌های 51 تا 57، کشور روزانه 4.5 تا 6 میلیون بشکه نفت در روز تولید می‌کرد. این موضوع موجب شد بودجه دولت شدیداً به نفت وابسته شود. پس از انقلاب و در دوره جنگ، تولید و درآمدهای نفتی کاهش شدیدی داشت و پس از آن سعی شد سهم نفت در بودجه کاهش یابد؛ اما این امر ناشی از فشار تحریم‌ها بود.
طی این سال‌ها هرچند همواره شعار سیاست‌گذاران کاهش وابستگی به نفت بوده و طرح‌های متعددی را در این خصوص تصویب کرده‌اند اما هرگز گام مؤثری در راستای کاهش وابستگی برداشته نشده‌است و آن چیزی که موجب تغییرات سهم نفت در بودجه شده‌است، نوسانات درآمدهای نفتی ناشی از عوامل بیرونی همچون تغییرات قیمت جهانی و تحریم‌های اقتصادی بوده‌است.
در دهه90، بودجه در دولت نهم و دهم تا حدی زیادی به نفت وابسته بود و در سال 90، وابستگی بودجه به نفت به 48درصد رسید. در دولت دهم و یازدهم نیز، این وابستگی به نفت بالاجبار به علت تحریم‌ها کاهش یافت و کاهش وابستگی بودجه به نفت به جایی رسید که نوبخت، رییس سازمان برنامه و بودجه، در دی ماه 98 وابستگی بودجه 99 به نفت را کمتر از 10درصد خواند.
نقش نفت در بودجه سال‌های اخیرهر ساله در لایحه بودجه سال آینده، بخشی از منابع بودجه‌ای از طریق درآمدهای نفتی پیشبینی می‌شود؛ اما این پیش بینی‌ها معمولاً خوش بینانه بوده‌است. مخصوصاً در دو سال اخیر، منابع حاصل از صادرات نفتی، بیش برآورد شده بود که این امر خود یکی از عوامل مهم در افزایش کسری بودجه دولت و تورم محسوب می‌شود.
برای مثال کل درآمدهای نفتی دولت در سال98، در حدود 5.8 میلیارد دلار بوده است و طبق پیش بینی بودجه99، مقرر شد تا روزانه یک میلیون بشکه نفت صادر شود و قیمت هر بشکه نفت نیز 50دلار باشد؛ اما باتوجه به مصاحبه رییس سازمان برنامه و بودجه که اخیرا منتشر شد، نوبخت گفت: تنها 6درصد از درآمدهای نفتی مورد انتظار محقق شده است. هرچند بخش زیادی از عدم تحقق درآمد مورد انتظار به شیوع کرونا و در پی آن کاهش قیمت و صادرات نفت باز می‌گردد، اما نمی‌توان از خوش بینی‌های دولت در بیش برآورد درآمدهای نفتی نیز غافل شد.
سال 98 یکی از سال‌های سخت درآمدی دولت، با کسری بودجه شدید بوده است؛ در بودجه سال98 نیز، پیش بینی شد دولت روزانه یک میلیون و 500هزار بشکه نفت بفروشد و قیمت هر بشکه نفت هم 54 دلار در نظر گرفته شد؛ اما این پیش بینی بیش از حد خوش بینانه بود قیمت هر بشکه نفت صادراتی ایران در سال98، 50دلار بود و روزانه 490هزار بشکه نفت صادرات شد؛ یعنی تقریبا یک سوم رقم پیش بینی شده و به معنی این است که دو سوم منابعی که از درآمد صادرات نفتی پیش بینی شده بود، حاصل نشد که در نهایت کسری بودجه شدیدی را برای دولت در پی داشت.
در بودجه سال 97 دولت پیشبینی صادرات 2 میلیون بشکه‌ای در روز را با قیمت 55 دلاری کرد ولی آنچه عملاً محقق شد فروش 1.5 میلیونی در این سال بود. در بودجه 96 پیش بینی شد دولت روزانه 2 میلیون و 500 هزار بشکه نفت بفروشد و قیمت هر بشکه نفت هم 55دلار برآورد شده بود. براساس گزارش بانک مرکزی درآمدهای حاصل از صادرات نفتی ایران (نفت خام، فرآورد‌ه‌های نفتی، گاز طبیعی، میعانات گازی) در سال96، 65 میلیارد و 818 میلیون دلار بوده است. در بودجه 95 نیز پیش بینی شده بود که روزانه دو میلیون و 250هزار بشکه نفت در روز صادر شود و قیمت هر بشکه نفت هم 40دلار تخمین زده شده بود. اما براساس گزارش بانک مرکزی درآمدهای حاصل از صادرات نفتی ایران در سال 95، 33میلیارد دلار بوده است. این در حالی است که کنار گذاشتن سهم ۲۰ درصدی صندوق توسعه ملی و ۱۴.۵ درصد برای شرکت ملی نفت ایران از کل صادرات نفت خام و میعانات گازی حاکی از کاهش جدی درآمدهای نفتی دولت است.
اکنون در چند قدمی تصویب بودجه1400 قرار داریم. در تصویر اولیه بودجه1400، قیمت هر بشکه نفت 40دلار و میزان صادرات روزانه نیز، 650هزار بشکه در نظر گرفته شده است. این در حالی است که هرچند آمار رسمی در این خصوص وجود ندارد اما به نظر نمی‌رسد فروش نفت ایران بیش از 200 هزار بشکه در روز باشد. این پیش بینی خوش بینانه به علت تغییر قدرت در آمریکاست و این اعتقاد وجود دارد که با تغییر قدرت در آمریکا و کاهش فشار تحریم‌ها فروش نفت در آینده افزایش خواهد داشت؛ هر چند این موضوع نیز خود جای بحث دارد اما باید دید آیا دولت می‌تواند به پیش بینی خود برسد و یا خیر.
نتیجه خوش بینی در برآورد درآمدهای نفتی و سایر برآوردهای غیر منطقی در بودجه ریزی، چیزی به جز کسری بودجه نخواهد بود. مسئله‌ای که در نهایت به استقراض از بانک مرکزی و تشدید نقدینگی و تورم منجر خواهد شد. امسال کسری بودجه دولت در حدود 200 هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود که بالاترین کسری بودجه دولت به حساب می‌آید. آثار کسری بودجه را می‌توان در جهش‌های تورمی مشاهده کرد. تورم نقطه به نقطه در آبان امسال به بیش از 46 درصد رسید. برآوردها و پیش بینی‌های غیر منطقی و تجربه کسری بودجه و تورم سال‌های گذشته که بخشی قابل ملاحظه‌ای از آن حاصل خوش بینانه بودن برآورد درآمدهای نفتی بوده است. در این شرایط تکرار این اشتباه مکرر چیست؟ موضوعی که آینده آن از همین حالا مشخص است.
پربیننده ترین ۳میلیون خانواده فقیر ایرانی هیچ تراکنش بانکی ندارند/ مخالفت ضمنی شورای نگهبان با طرح تامین کالاهای اساسی جزییات پرداخت وام قرض الحسنه یک میلیونی/ بانک‌ها با نصف کارکنان فعالیت دارند زمان واریز یارانه نقدی آبان ماه اعلام شد درآمدی بر وجوه اقتصادی پرونده ایران-آمریکا پس از ترامپ ۵ خبر مهم اقتصادی ۱۳۹۹/۸/۱۰منبع: اقتصاد آنلاین
کلیدواژه: اقتصاد ایران کسری بودجه فروش نفت اقتصاد نفتی فروش نفت خام فروش نفت ایران اقتصاد نفتی ایران کسری بودجه دولت بودجه 1400 سهام عدالت قیمت هر بشکه نفت درآمدهای نفتی نفت در بودجه بودجه سال پیش بینی شد کسری بودجه بودجه دولت صادرات نفت خوش بینانه تحریم ها سال ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.eghtesadonline.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «اقتصاد آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۰۸۹۷۱۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
سهم ۱۹ درصدی آموزش عالی از کل بودجه عربستان/ دولت به دانشگاه‌ها آزادی عمل می‌دهد
به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه ایسکانیوز، نظام آموزش عالی عربستان یکی از سریع‌ترین نظام‌ها از نظر رشد در خاورمیانه بوده و دارای دانشگاه‌هایی در کلاس جهانی است. ۷ دانشگاه این کشور در رتبه‌بندی کیو اِس (QS) در زمره برترین دانشــگاه‌های جهان قرار گرفته است.
بیشتر بخوانید: جای خالی دانشگاهیان در تدوین اسناد بالادستی آموزش عالیعربستان ۲۰ درصد از ذخایر نفتی جهان را دارد. به همین دلیل، درآمدهای نفتی اصلی‌ترین منبع مالی تامین آموزش عالی در این کشور هستند. برنامه گسترش آموزش عالی در عربستان با هدف رهایی از وابستگی تاریخی به درآمد نفت و حرکت به سمت اقتصاد دانش بنیان از برنامه‌های جدی دولت است. برای این منظور، دولت ۵۰ میلیارد دلار، معادل با ۱۹ درصد بودجه ۲۵۴ میلیارد دلاری خود را خرج آموزش می‌کند.
نقش دولت در آموزش عالی عربستانمؤسســات آموزش عالی در عربستان به دو شکل دولتی و خصوصی اداره می‌شوند. تحصیل در مقطع کارشناسی در دانشــگاه‌های دولتی این کشور نه تنها رایگان بوده، بلکه دولت به همه دانشجویان عادی و دانشجویان بورسیه تحصیلی خارجی حقوق ماهانه پرداخت می‌کند.
در حال حاضر ۴۲ دانشگاه در عربستان فعال هستند که از این تعداد ۱۲ دانشگاه خصوصی و ۳۰ دانشگاه دولتی فعالیت دارند. در کنار این دانشگاه‌ها، ۷ کالج نظامی و ۱۳ کالج خصوصی و دولتی را نیز می‌توان در زمره دانشگاه‌هایی دانست که رشته‌های خاصی را ارائه می‌دهند.
حمایت دولــت از آموزش عالــی در عربســتان دو جنبه مالی و قانون‌گــذاری دارد. آموزش عالی عربســتان به ناچار در بخش قابل توجهی از بودجه و زیرساخت‌های خود به دولت متکی بوده است. با این حال، در ســالهای اخیر، بخش تجاری خصوصی در عربســتان ســعودی نیز مقادیر قابل توجهی پول و منابع را برای حمایت از رشد ظرفیت تحقیقاتی در دانشگاه‌های دولتی، ازجمله تأمین مالی کامل برای پروژه‌های تحقیقاتی در رشته‌های مختلف اختصاص داده اســت. البته موقوفات و کمکهای بشردوســتانه مختلف یک پدیده جدید در آموزش عالی عربســتان اســت که می‌توان گفت به نوعی از اعمال مذهبی تأثیر می‌پذیرد و بنابراین، حداقل تا حدی، یک پیشــرفت طبیعی در تکامل آموزش عالی دولتی نیز به شمار می‌آیند.
بودجه دانشگاه‌های دولتی عربستان از سوی دولت تامین می‌شود و دانشجویان هیچ شــهریه‌ای پرداخت نمی‌کنند. بودجه هنگفــت دولت برای آموزش عالی در برنامه ۱۰ ساله توسعه ملی، در رایگان بودند تحصیلات دانشگاهی این کشور تاثیر بسزایی دارد. البته این حمایت مالی زیاد، به کنترل قوی دولت عربستان بر دانشگاه‌ها منجر شده است.
افزایش هزینه‌های آموزش عالی در عربستان به ۴۲ میلیارد دلارافزایش ۸ میلیونی جمعیت عربستان در یک دهه گذشته، به تغییر آرمان‌ها و نیازهای آموزشی این کشور منجر شده است. همچنین تمایل آشکاری در دولت و جامعه برای افزایش نرخ مشــارکت در آموزش عالی، به ویژه در میان فارغ‌التحصیلان دبیرستان وجود دارد. چرا که اقتصاد دانش بنیان نیاز به نیروی کار با تحصیلات عالی در عربستان را افزایش داده است. در این راستا، تعداد تخمینی دانشجویان در نظام آموزش عالی این کشور به طور قابل توجهی رشد کرده است و به تقریبا ۸۰۰،۰۰۰ نفر در سال ۲۰۱۱ رســید. پذیرش این تعداد دانشجو برای دولت عربستان پرهزینه بود و پیشبینی میشد تا سال ۲۰۱۵ به مبلغ ۴۲ میلیارد و ۴۰۵ میلیون دلار برســد. افزایش سریع هزینه‌ها، همراه با بی‌ثباتی قیمتهــای نفت، عامل اصلی بــود که دولت عربستان را بر آن داشت تا به فکر منابع جایگزین برای تأمین مالی آموزش عالی باشد.
نظام جدید آموزش عالی عربســتان به دانشــگاه‌ها این آزادی را می‌دهد که به دنبال منابع مالی برای افزایش منابع خود باشند. همچنین به آنها نوعی استقلال دانشگاهی می‌دهد تا بتوانند تخصص‌های جدیدی را متناسب با الزامات بازار کار ایجاد کنند.
دولت عربستان با هزینه‌کرد متوسط ۸ درصد از تولید ناخالص داخلی در پنج سال گذشته در بخش آموزش، یکی از بزرگترین نرخ‌های رشــد بودجه آموزش عالی را در جهان داشته است. در ســال ۲۰۲۰ دولت ۵۱/۵ میلیارد دلار یا ۱۹ درصد از کل بودجه را به آموزش اختصاص داد، درحالیکه در سال ۲۰۱۹ معادل با ۱۷/۵ درصد بود. این حمایت مالی دولت به معنای رشد چشمگیر نظام آموزشی این کشور در ادوار اخیر بوده است. بودجه آموزش عالی حدود ۹ درصد کل، معادل ۲۵ میلیارد دلار است.
انتهای پیام/
حقوق کدام یک از ایثارگران در سال ۱۴۰۳ افزایش داشت؟